ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان خویس با به‌کارگیری مدل دراستیک و سینتکس به‌منظور مدیریت کاربری اراضی

تغییر کاربری اراضی فرایندی تدریجی است. یکی از تبعات تغییر کاربری اراضی تغییر در کمیت و کیفیت آب زیرزمینی است. تغییرات کمّی معمولاً با بررسی سالانه بیلان آب زیرزمینی قابل پایش است، اما سنجش تغییرات کیفی فرایندی پر‌هزینه و زمان‌بر است. مدل‌های دراستیک و سینتکس با استفاده از مشخصه‌های آبخوان شرایط پیش‌بینی آسیب‌پذیری در آبخوان را فراهم می‌کنند. به‌منظور مدیریت کاربری اراضی در آینده در دشت خویس که در جنوب غرب ایران واقع شده است، آسیب‌پذیری آبخوان با استفاده از مدل دراستیک و سینتکس مورد ارزیابی قرار گرفت. اصول مدل دراستیک بر پایه پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی مؤثر بر انتقال آلودگی است. پارامترهای مدل سینتکس نیز همان پارامترهای مدل دراستیک بوده ولی فرایند وزن و رتبه‌دهی پارامترها در این روش انعطاف بیشتری دارد. پس از تهیه نقشه‌های آسیب‌پذیری، درستی ارزیابی‌های صورت گرفته با استفاده از نقشه هم‌مقدار نیترات مورد صحت‌سنجی قرار گرفت که میزان همبستگی نقشه هم‌نیترات آب زیرزمینی با مدل دراستیک و سینتکس به‌ترتیب 40 و 84 درصد بود. با تحلیل حساسیت به دو روش حذف نقشه و تک پارامتری نیز میزان تأثیرگذاری هر کدام از پارامترها در آلوده‌سازی آبخوان مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که جنوب شرق منطقه دارای بیشترین خطر آسیب‌پذیری است.